Nguyên nhân làm tăng Kali máu
Định nghĩa
Tăng kali máu là khi nồng độ K+ huyết tương >5,0 mEq/L.
Nguyên nhân làm tăng Kali máu
∙ Giả tăng kali máu là tình trạng tăng kali máu một cách giả tạo do kali di chuyển ra khỏi tế bào ngay trước hoặc sau vị trí lấy máu tĩnh mạch.
Những yếu tố góp phần tạo nên hiện tượng này có thể do nắm tay quá chặt, tan máu, tăng bạch cầu hoặc tăng tiểu cầu.
∙ Tăng kali máu thực sự là kết quả của (a) sự thay đổi vận chuyển kali qua màng, (b) tăng lượng kali vào cơ thể, và phổ biến nhất (c) giảm bài tiết kali qua thận.
Sự kết hợp giữa các cơ chế này thường là cơ sở dẫn đến tăng kali máu trong thực hành lâm sàng, và giảm bài tiết kali ở thận luôn là một thành phần trong cơ chế bệnh sinh.
+ Sự thay đổi vận chuyển qua màng. Thiếu hụt insulin, tăng áp lực thẩm thấu, thuốc chẹn β giao cảm không chọn lọc, digoxin, nhiễm toan chuyển hóa (trừ các nguyên nhân axit hữu cơ), thuốc giãn cơ khử cực (v.d., succinylcholine), kali được vận chuyển từ không gian nội bào ra ngoại bào.
Tăng kali máu do quá trình luyện tập thể dục là do tăng lượng giải K+ từ cơ.
Bệnh liệt cơ chu kỳ có tính chất gia đình đã được đề cập là một nguyên nhân hiếm gặp của tăng kali máu.
Phá hủy một lượng lớn tế bào, như trong hội chứng ly giải khối u cũng giải phóng 1 lượng kali dịch ngoại bào.
+ Tăng cung cấp kali vào cơ thể hiếm khi là nguyên nhân duy nhất gây tăng kali máu, trừ khi có sự suy giảm bài tiết thận.
Thực phẩm có hàm lượng kali cao bao gồm muối thay thế, trái cây khô, các loại hạt, cà chua, khoai tây, rau dền, chuối, cam. Nước ép có nguồn gốc từ các thực phẩm này thường mang một hàm lượng kali cao.
+ Giảm bài tiết kali qua thận. Trong các trường hợp tăng kali máu, thận có khả năng tăng cường bài tiết kali qua nước tiểu.
Quá trình này có thể bị suy yếu bởi một số nguyên nhân, bao gồm bệnh thận nội tại, giảm dịch lọc ở ống lượn xa, suy thượng thận, giảm aldosterone do giảm renin (type 4 toan hóa ống thận [RTA]).
∙ Thuốc cũng có thể liên quan đến căn nguyên tăng kali máu thông qua nhiều cơ chế.
Những thuốc phổ biến gây tăng kali máu như thuốc ức chế men chuyển angiotensin, thuốc lợi tiểu giữ kali, NSAIDs, cyclosporine.
Heparin và ketoconazole cũng có thể gây ra tăng kali máu thông qua việc giảm sản xuất của aldosterone, mặc dù các thuốc này dùng một mình thường không đủ gây tăng kali máu có ý nghĩa lâm sàng.
