Dấu Chvostek

Mô tả

Khi gõ nhẹ vào má của bệnh nhân tại điểm trước tai, vừa dưới xương gò má để kích thích dây thần kinh mặt sẽ gây ra hiện tượng co các cơ mặt cùng bên. Dấu Chvostek gợi ý tetany tiềm tàng và sự tăng kích thích thần kinh cơ.

Bệnh lý/tình trạng liên quan

Phổ biến

Hạ Calci máu do:

+ Suy cận giáp

+ Suy cập giáp giả

+ Thiếu Vitamin D

+ Viêm tụy

+ Tăng thông khí/kiềm hô hấp

Ít phổ biến

Hạ Mg máu

Cơ chế

Các tình trạng trên làm tăng tính kích thích thần kinh mà cơ chế được trình bày bên dưới. Khi thần kinh mặt bị kích thích do gõ nhẹ bằng ngón tay sẽ làm cho hiện tượng co cơ càng dễ xảy ra hơn.

Hạ Calci máu

Calci cần thiết để duy trì tính thấm màng tế bào thần kinh bình thường do hoạt động ức chế kênh Na của nó. Khi Calci ngoại bào giảm sẽ làm thay đổi tính thấm này, Na sẽ di chuyển vào trong tế bào và làm tăng tính kích thích của tế bào thần kinh.

Kiềm hô hấp/tăng thông khí

Các trường hợp tăng thông khí (do cảm xúc như khóc, giận,…) sẽ làm giảm nồng độ CO2 trong máu và là nguyên nhân thường thấy gây ra hiện tượng kiềm hô hấp. Kiềm hô hấp làm tăng sự gắn Ca2+ vào protein huyết tương và làm giảm Ca2+ tự do trong khi Ca2+ toàn phần không thay đổi. Giảm Ca2+ tự do gây triệu chứng của hạ Ca máu.

Hạ Mg máu

Nguyên nhân vì sao hạ Mg máu gây tetany không được biết một cách hoàn toàn. Tuy nhiên có một điều rằng Mg cần thiết để duy trì kênh ion ở các mô có tính kích thích mạnh (thần kinh, cơ,…)

Giá trị của triệu chứng

Có ít bằng chứng về giá trị của việc thăm khám dấu Chvostek dương tính. Tuy nhiên nó vẫn được chấp nhận là một bằng chứng nguyên sơ của hạ Calci máu và tăng tính kích thích thần kinh. Cần lưu ý rằng độ đặc hiệu của dấu Chvostek tương đối thấp, 25% bệnh nhân có thể có dấu hiệu dương tính trong khi nồng độ Calci bình thường.

Dấu Chvostek (A) và Trousseau (B)

Xem thêm: Dấu Trousseau