Nhớ hồi xưa Cactus và mấy đứa bạn cũng hay mơ mộng lắm, có đứa thì nói sau này tao sẽ đi học bác sĩ gia đình để mở phòng khám gia đình, chả mấy mà giàu; thằng khác thì bảo tao sẽ về quê, quê tao còn nghèo lắm nhưng tao về để trả ơn quê hương cho tao 1,5 điểm ưu tiên, trả ơn bà con nông dân nơi đó đã giúp đỡ gia đình tao nhiều; mấy đứa con gái thì nói ra trường tui sẽ quyến rũ một anh bác sĩ đẹp trai giàu có về làm chồng, còn tui sẽ xin làm giảng viên ở trường đại học, cao đẳng nào đó, vừa nhàn lại vừa có thời gian đi shopping, làm đẹp…

Tuy nhiên không phải những dự định đó là bất biến, có bạn năm nhất vẫn còn nuôi ước mơ làm bác sĩ phẫu thuật (bạn này thi bác sĩ đa khoa mãi không đậu nên mới nộp nguyện vọng 2 vào dự phòng, dù chưa biết bác sĩ dự phòng làm cái gì nhưng thấy có 2 chữ bác sĩ là được rồi), lên năm hai học di truyền thì lại mê làm một nhà tư vấn di truyền nổi tiếng như thầy giáo của mình; đến năm ba bắt đầu đi lâm sàng thì lao vào cày ngoại khoa, nhưng rồi cũng thấy học dự phòng mà đi theo hướng điều trị thì mờ mịt quá nên mới ngồi ngẫm lại, nói thôi thì theo y tế dự phòng vậy; lên năm thứ tư thì học nhiều hơn về dự phòng, tự nhiên thấy băn khoăn ghê gớm, không biết mình thích cái gì, phù hợp với cái gì hơn, làm về an toàn thực phẩm giàu hơn hay làm HIV/AIDS giàu hơn, làm dự án thích hơn hay làm giảng viên thích hơn…; cái sang năm thứ năm đi cộng đồng tiếp xúc với bà con nông dân nhiều hơn, thấy thương bà con quá, thấy hệ thống y tế cơ sở còn yếu kém quá nên tự nhủ mai này mình sẽ làm ở tuyến cơ sở, sẽ cống hiến sức trẻ cho nhân dân, cho đất nước…

Khoan nói đến năm cuối của bạn trên, Cactus còn thấy có những bạn suốt cả 5 năm chẳng có định hướng gì, có bạn thì vì đã được “an bài” sẵn rồi nên không cần suy nghĩ nữa, ra trường rồi được giao gì sẽ làm nấy (làm được hay không thì chưa biết), có bạn khác thì vốn dĩ đã thụ động sẵn, cứ ung dung nhởn nhơ ngày ngày tháng tháng.

Nhưng rồi đến năm cuối, mấy bạn nói trên đi thực tế thấy môi trường đi làm khắc nghiệt và đòi hỏi khắt khe, tự nhiên sợ vì thấy mình chẳng có được gì trong tay cả: điểm chác thì không thấp nhưng mà chẳng cao gì, kiến thức thì cứ mơ hồ, cái gì cũng biết mà không biết gì cả, kỹ năng thì vẫn ngáo ngơ, tin học chỉ dừng lại ở mức biết gõ facebook.com vào trình duyệt rồi bấm like và comment; nhìn xung quanh thấy bạn bè ai ai cũng đầy những dự định, hoài bão, nhìn khóa sau thì thấy các em hăng say nghiên cứu khoa học, giao lưu sinh viên quốc tế mà tự thấy hổ thẹn quá.

Cái mới lên mạng tìm nghe câu hát “Nếu có ước muốn trong cuộc đời này, hãy nhớ ước muốn cho thời gian trở lại…”.