CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY THỞ CHẬM
THỞ CHẬM
Khó thở hoặc ngừng thở thông thường gây đe dọa sự sống trước tiên, thở chậm là khi tần số thở ít hơn 10 lần/ phút. Triệu chứng này có thể là kết quả của rối loạn thần kinh, rối loạn chuyển hóa hoặc dùng thuốc quá liều, tất cả đều gây ức chế trung tâm hô hấp ở não. (Xem phần hiểu cách hệ thống thần kinh kiểm soát hô hấp, trang 124).
CAN THIỆP CẤP CỨU
Tùy thuộc vào mức độ ức chế thần kinh trung ương, một bệnh nhân khó thở nặng cần được kích thích để thở. Nếu bệnh nhân mê đi, cần đánh thức bằng cách lắc mạnh và hướng dẫn hít thở. Cần nhanh chóng đo dấu hiệu sinh tồn cho bệnh nhân. Đánh giá tri giác bằng cách kiểm tra kích thước đồng tử và phản xạ, đánh giá mức độ tỉnh táo và khả năng di chuyển tay chẩn
Nối máy theo dõi cho bệnh nhân, luôn sắn sàng các dụng cụ cấp cứu đường thở, ống nội khí quản và máy thở phòng trường hợp ngừng thở. Để hỗ trợ hô hấp, cần đặt bệnh nhân tại vị trí và giữ đầu cao hơn 30 độ so với tư thế nghỉ, làm sạch đường thở với máy hút và bằng tay nếu cần.
HỎI BỆNH SỬ VÀ KHÁM LÂM SÀNG
Khai thác bệnh sử ngắn gọn từ bệnh nhân., nếu có thể từ bất cứ ai đi cùng trong khả năng của bạn. Hỏi xem bệnh nhân có dùng thuốc quá liều, và, nếu được, cố gẳng xác định loại thuốc đã dùng, bao nhiêu, khi nào và đường nào. Kiểm tra tay của bệnh nhân để tìm các dấu hiệu chỉ điểm, khả năng nghiện thuốc. Có thể bạn sẽ cần phải truyền naloxone, hoặc kháng opioid
Nếu bạn loại trừ quá liều thuốc, hỏi về bệnh mạn tính, như đái tháo đường và suy thận. Kiểm tra vòng hoặc thẻ nhận biết để xác định tình trạng ưu tiên, Cũng nên hỏi về tiền sử chấn thương đầu, u não, nhiễm trùng thần kinh hoặc đột quỵ.
CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY THỞ CHẬM
- TOAN CETON ĐÁI THÁO ĐƯỜNG: thở chậm xảy ra với những bệnh nhân nặng, đái tháo đường không kiểm soát. Bệnh nhân với toan ceton nặng có thể có kiểu thở Kussmaul. Những dấu hiệu và triệu chứng đi kèm bao gồm: giảm tri giác, mệt, yếu, hơi thở mùi trái cây, tiểu ít.
- Suy gan: diễn ra trong suy gan giai đoạn cuối, thởi chậm có thể đi kèm với hôn mê, tăng phản xạ, run tay, phản xạ Babinski (+)…
- Tăng áp lực nội sọ: dấu hiệu muộn của tình trạng thở chậm do tăng áp lực nội sọ đe dọa sự sống được xác định bởi giảm LOC, giảm chức năng điều khiển, giãn đồng tử. thở chậm, nhịp tim chậm và tăng huyết áp là những dấu hiệu cổ điển của chèn ép tủy muộn.
- Suy thận: diễn ra trong suy thận giai đoạn cuối, thởi chậm có thể đi kèm với giảm LOC, chảy máu GI, tăng hoặc giảm huyết áp, và các dấu hiệu khác…
- Suy hô hấp: thở chậm có thể xảy ra trong suy hô hấp giai đoạn cuối đi kèm với chứng xanh tím, phế âm giảm, nhịp tim nhanh, huyết áp giảm nhẹ và giảm LOC
Hiểu biết về cách hệ thần kinh kiểm soát hô hấp
Kích thích từ bên ngoài và từ hoạt động từ vùng trung tâm não cao hơn tác động lên trung tâm hô hấp ở hành tủy và cầu não. Những trung tâm này, đến lượt chúng sẽ gửi những xung tới những vùng khác nhau của hệ hô hấp để thay đổi.
CÁC NGUYÊN NHÂN KHÁC
- Thuốc: do quá liều thuốc giảm đau loại opioid, hoặc ít gặp hơn, thuốc an thần nhóm barbiturate, phenothiazine, hoặc thuốc giảm đau CNS khác có thể gây thở chậm. Dùng bất kì loại thuốc nào trong số đó với rượu đều có thể gây thở chậm.
NHỮNG ĐIỀU CẦN QUAN TÂM
Vì một bệnh nhân thở chậm có thể tiến triển tới ngừng thở, nên phải kiểm tra tình trạng hô hấp thường xuyên và chuẩn bị hỗ trợ hô hấp nếu cần thiết. Không được bỏ bê bệnh nhân, đặc biệt nếu tri giác của bệnh nhân giảm. Giữ giường ở vị trí thấp và nâng cao tay vịn. Cần phải xét nghiệm khí máu, điện giải đồ, tìm độc chất. Sẵn sàng cho bệnh nhân chụp X quang, nếu có thể cả CT đầu.
Cung cấp thuốc cần thiết và oxy. Tránh dùng những thuốc giảm đau CNS vì nó có thể làm nặng thêm tình trạng thở chậm. Tương tự, cung cấp oxy một cách thận trọng với bệnh nhân tăng CO2 mạn tính, có thể xẩy ra ở những bệnh nhân mắc COPD, vì liệu pháp oxy có thể gây phản tác dụng.
Với những bệnh nhân thở chậm điều trị tại bệnh viện, cần kiểm tra thuốc và liều đã cho trong vòng 24h
VỚI TRẺ EM
Vì nhịp thở bình thường ở trẻ em cao hơn ở người trưởng thành, nhịp chậm ở trẻ em được xác định dựa theo tuổi (Xem phần tần số hô hấp ở trẻ em)
VỚI NGƯỜI GIÀ
Khi dùng thuốc cho người già, hãy nhớ rằng có nguy cơ gây thở châm thứ phát cao hơn vì ngộ độc thuốc. đó là bởi vì nhiều loại có khả năng gây nên hậu quả này hoặc có những điều kiện khác có thể ảnh hường đến nó. Cần cảnh báo cho bệnh nhân những nguy cơ biến chứng đe dọa tính mạng.
HƯỚNG DẪN BỆNH NHÂN
Với những bệnh nhân thường xuyên dùng opioid ( người ung thư giai đoạn nặng hoặc thiếu máu ác tính ), thở chậm là một biến chứng nghiêm trọng, và là dấu hiệu chỉ điểm sớm của ngộ độc, cũng như buồn nôn, nôn. Cũng như vậy, cố gắng xác định bệnh nhân nghiện những loại thuốc này.
TẦN SỐ HÔ HẤP Ở TRẺ EM
Biểu đồ này cho thấy tần số hô hấp bình thường ở trẻ em, coa hơn tần số bình thường ở người lớn. Theo đó, thở chậm ở trẻ em cần được xác định theo tuổi.
Những trẻ nào dễ bị thiếu máu thiếu sắt?
CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY THỞ CHẬM
