Ca lâm sàng viêm tụy cấp

Bệnh sử:

Bệnh nhân nam 59 tuổi có tiền sử lạm dụng rượu lâu năm được đưa tới khoa cấp cứu với tình trạng đau bụng trên dữ dội trong 3 ngày qua. Hiện tại bệnh nhân còn cảm thấy khó thở. Trong một vài tuần vừa qua ông ta có uống tới 100 đơn vị alcohol mỗi tuần (01 đơn vị alcohol = 250ml bia Sài Gòn hay 20ml rượu Kim Sơn).

Thăm khám:

Bệnh nhân có biểu hiện suy sụp rõ. Mạch nhanh (khoảng 120 nhịp/phút), tụt huyết áp (75/60mmHg). Có biểu hiện co cứng vùng thượng vị rõ.

Xét nghiệm máu tĩnh mạch được thực hiện ngay khi nhập viện: Có tình trạng tăng Amylase (1890 UI/mL) và tăng CRP (274 mg/dL).

X-Quang ngực được chụp cho kết quả:

Khí máu động mạch: (15 L O2 qua mask có túi dự trữ)

pH: 7.33 (7.35-7.45)

pCO2: 24.3 mmHg (35- 45 mmHg)

pO2: 81 mmHg (>80 mmHg)

HCO3-: 12.9 mmol/L (22-28 mmol/L)

SO2: 99% (>96%)

Lactate: 3.1 mmol/L (0.4-1.5)

K+: 3.6 mmol/L

Na+: 141 mmol/L

Cl-: 96 mmol/L

Câu hỏi

1. Đánh giá trao đổi khí của bệnh nhân
2. Đánh giá trạng thái toan kiềm
3. FiO2 xấp xỉ bao nhiêu ở bệnh nhân này?
4. Bạn nghĩ đến chẩn đoán gì?
   

   ---

Trả lời

1. Suy hô hấp Type I mức độ nặng (pO2 = 81mmHg dù thở Oxy 15L qua mask có túi)
2. Toan chuyển hóa có bù trừ
3. 6-0.8 (60-80% với thở mask có túi)
4. Viêm tụy cấp

Chẩn đoán viêm tụy cấp dựa vào bệnh sử, thăm khám lâm sàng và sự tăng amylase huyết thanh; vai trò chính của khí máu trong những trường hợp này là đánh giá mức độ nặng.

Toan lactic nặng (anion gap cao và tăng Lactate) và biểu hiện của thiếu Oxy tổ chức. Nguyên nhân chính là giảm máu đến nuôi mô do tổn thương hệ mạch. Điều này là một phần do đáp ứng viêm hệ thống trong viêm tụy cấp và cần phải được điều chỉnh khẩn cấp bằng cách bồi phụ dịch tích cực +/- vận mạch.

Anion gap

PaO2 = 81mmHg với FiO2 = 0.6-0.8 gợi ý đến suy giảm hô hấp nặng và cùng với các dấu hiệu trên X-Quang phổi gợi ý hội chứng suy hô hấp tiến triển (ARDS). Mặc dù PaO2 đang ở mức phù hợp, bệnh nhân có thể vẫn cần thông khí hỗ trợ nếu có dấu hiệu kiệt sức do tăng công thở.

Cuối cùng kết quả khí máu cũng cho chỉ số đường huyết cao và Ca thấp – cả hai đều là yếu tố tiên lượng nặng của viêm tụy cấp.

Bệnh nhân nên được chuyển tới đơn vị hồi sức tích cực để theo dõi và điều trị hỗ trợ.

Sự khác nhau giữa SpO2 và SaO2