Ca lâm sàng đau lưng

Bệnh sử

Bệnh nhân nữ 48 tuổi tới phòng khám vì 3 tháng trở lại đây xuất hiện đau lưng vùng giữa sống ngực (mid-thoracic region).

Đau không liên tục, tăng lên về đêm và giảm đi khi bệnh nhân sử dụng ibuprofen.

Ngoài ra không có bất thường nào khác, tiền sử cá nhân và gia đình khỏe mạnh, chưa bao giờ hút thuốc, hay chơi thể thao đặc biệt là tennis và cầu lông nhưng thường sử dụng đồ uống có cồn tương đương 10 tới 12 đơn vị cồn mỗi tuần.

Về công việc, bệnh nhân làm công nhân bán thời gian cho 1 siêu thị, thường phải khuân vác hàng hóa.

Thăm khám

Khám cơ xương khớp cho thấy đau vùng cột sống T5, T6 nhưng không sưng nề hay biến dạng, ấn không đau. Biên độ vận động khớp bình thường.

BP 136/76mmHg. Thăm khám tim mạch, hô hấp và tiêu hóa cho kết quả bình thường.

	XÉT NGHIỆM
Xquang cột sống không phát hiện bất thường. Các chỉ số xét nghiệm máu, chức năng thận, điện giải đồ, ALP, sinh hóa nước tiểu đều bình thường.

Bệnh nhân được tư vấn rằng cơn đau này xuất phát từ việc căng cơ khi gắng sức trong lúc làm việc và thể thao, và được kê đơn diclofenac để giảm đau. Ngoài ra bệnh nhân còn được tư vấn nên hạn chế chơi tennis và cầu lông 1 thời gian.

Sau vài tuần không đỡ mà cơn đau càng ngày càng trở nên nặng và kéo dài hơn, điều này khiên bệnh nhân mất ngủ.

Cô quay lại phòng khám và qua thăm khám tổng quát cho thấy bệnh nhân có đau tại khu vực giữa các đốt sống ngực khi ấn. Bệnh nhân lập tức được chỉ định Xquang cột sống ngực tư thế nghiêng (Fig. 67.1)

Figure 67.1 Xquang đốt sống ngực tư thế nghiêng.

Câu hỏi

• Bất thường nào thấy được trên Xquang này?
• Nguyên nhân có thể dẫn tới tình trạng này là gì?

ĐÁP ÁN 67

Hình ảnh Xquang cho thấy xẹp đốt sống T6.

Nếu không có dấu hiệu nào gợi ý tình trạng loãng xương (osteoporosis) hoặc chấn thương ở bệnh nhân này thì nguyên nhân có thể nhất là u di căn cột sống.

Các ung thư hay có xu hướng di căn xương nhất đó là các ung thư biểu mô ở phổi, tiền liệt tuyến, tuyến giáp, thận và vú.

Thăm khám vú bệnh nhân trước khi chỉ định Xquang cho thấy 1 khối kích thước 1-1.5 cm ở nửa dưới vú trái. Sinh thiết làm giải phẫu bệnh chẩn đoán ung thư biểu mô vú và bệnh nhân được gửi đến chuyên khoa để điều trị.

Những tổn thương cơ bản thường gặp gây ảnh hưởng tới vùng cột sống cổ và cùng cụt là viêm dây chằng và mô mềm xung quanh cột sống, tổn thương đĩa gian đốt sống, những thương tổn này ít khi ảnh hưởng tới đốt sống ngực vì tính cố định của chúng.

Ngoài ra còn ung thư di căn xương, là 1 trong những nguyên nhân gây đau dai dẳng ở cột sống ngực các bệnh nhân trung niên.

Việc tổn thương thay đổi trên Xquang ở lần chụp thứ nhất và thứ hai chứng tỏ ở các bệnh nhân với bệnh cảnh như trên cần được theo dõi, đánh giá lại sau khoảng thời gian nhất định kể cả khi lần thăm khám đầu cho kết quả bình thường.

Thăm khám vú ở bệnh nhân nữ trung tuổi (sau 40 tuổi) nên được coi như một thăm khám thường quy, vì ở độ tuổi này khả năng xuất hiện ung thư biểu mô sẽ tăng lên.

	ĐIỂM CHÚ Ý
Xuất hiện đau ở các đốt sống ngực gợi ý tình trạng di căn xương ở bệnh nhân trung niên (trên 40 tuổi). Thực hiện thăm khám đánh giá lại ở những bệnh nhân chưa rõ chẩn đoán ban đầu là một trong những bước không thể thiếu trong công tác quản lý bệnh nhân.